کسب موفقیت در زندگی همواره با مسائل و مشکلاتی همراه است.نحوه برخورد با مشکل و مقابله با آن نیز در افراد مختلف متفاوت است یکی از منابع حل مسائل و مشکلات ((هوش و توانایی)) انسان هاست و ما خود همواره از این موهبت الهی استفاده نموده ایم ولی آیا تاکنون اندیشیده ایم که :
هوش چیست
نظریه هوش چندگانه چه تاثیری در تعلیم و تربیت دارد
انواع هوش کدام است
عدم شناخت هوش و استعداد فرزندان آنها را در آینده با چه آسیبهایی خواهد ساخت؟
ویژگی های هوش چیست؟
باهوش کیست؟
در جامعه امروز انتخاب رشته تحصیلی و شغل افراد تا چه میزان با هوش و استعداد آنها مطابقت دارد؟
راه های تقویت هوش چیست؟
هوش ذاتی است یا اکتسابی؟
عوامل تاثیرگذار بر هوش چیست؟
هوش از درجاتی برخوردار است؟
هوش را (( توانایی حل مسئله)) نیز می نامند و هر فرد به میزان توانایی هوشی خود بهتر می توان مسائل و چالش های زندگی رو به رو شود و را از موانع از سر راه بردارد.
هوش
هوش در لغت به معنی عقل، خرد ، فهم وشعور، زرنگی و زیرکی آمده است.
هوش مجموعه استعدادهای است که موجب یادگیری ،شناخت یاد آوری اطلاعات در فرد شده و توانایی حل مسئله و سازگاری با محیط فراهم می نماید.
بعضی از روانشناسان ترجیح می دهند به جای هوش(( توانایی ذهنی)) را به کاربرند یعنی اگر فردی بتواند کار و مسئولیت خود را به نحو مطلوب انجام دهد بر توانایی حل مسائل خودش را داشته باشد می گویند: او دارای هوش بالا تر است.
انواع هوش
نظریه گاردنر درباره هوش چندگانه دیدگاه سنتی و توانایی‌های ذهنی را در زمینه تعلیم و تربیت و علوم شناختی دگرگون ساخته و برنامه‌های آموزشی را تحت تاثیر قرار داده است. انواع هوش در نظریه او عبارتند از:
- هوش زبانی :افراد دارای این هوش توانمندی هایی چون صحبت کردند بیان کردند آموزش دادند تفسیر و ترجمه کردن تدریس سخنرانی بحث و گفت و گو کردن را دارا می باشند.
- هوش منطقی ریاضی: افراد دارای این هوش توانمندی هایی چون محاسبه کردن تحقیق اقتصادی حسابداری آمارگیری محاسبه مالیاتی حسابرسی استدلال کردن تجزیه و تحلیل کردن روشمند بودن طبقه بندی و مرتب کردن را دارا میباشند.
- هوش تجسمی فضایی: افراد دارای این هوش توانمندی هایی چون نقاشی تجسم کردن اندیشیدن در تصویر طراحی تصویر سازی اختراع رنگ کردن رسم کردن نقشه کشی عکاسی و فیلم سازی را دارا هستند.
- هوش موسیقیایی:افراد دارای هوش توانمندی هایی چون نواختن یک ساز آواز خواندن رهبری ارکستر آهنگسازی آوانویسی تنظیم آهنگ گوش دادن کوک کردن ساز را دارا میباشند.
- هوش جسمی حرکتی: افراد این هوش توانمندی هایی چون دسته بندی کردن متعادل کردن بلند کردن حمل کردن مرمت کردن توزیع و تولید تعمیر و نصب و به کار انداختن با زبان اشاره فهماندن تقلید کردن سفر کردن را دارا می باشند.
- هوش میان فردی( اجتماعی): افراد دارای این هوش توانمندی هایی چون مهمانداری کردن ارتباط داشتن همدلی کردن تجارت تدریس مربیگری مشاوره و راهنمائی تشویق تبلیغ کردن هماهنگ کردن وساطت کردن همکاری و مصاحبه کردن را دارا میباشند.
- هوش درون فردی: افراد دارای این هوش توانمندی هایی چون تصمیم گیری به تنهایی کار کردن خود را شناساندن آشنا شدن برنامه ریزی کردن سازماندهی تشخیص موقعیت خود شناسی و تحلیل خود را دارا می باشد.
هاوارد گاردنر در سال ۱۹۹۹ دو نوع دیگر را مطرح کرده است:
الف) هوش طبیعت گرایی: سبب می شود که شخص بتوانند پدیده های طبیعت را بشناسد آنها را طبقه بندی کند کنجکاوی خود را درباره پدیده های طبیعی با مشاهده طبیعت و آزمایش ارضا کند و به درک رابطه پدیده های طبیعی دست یابد. ب) هوش هستی گرایی: شامل حساسیت و استعداد برای درگیر شدن با پرسش های عمیق درباره هستی انسان مانند معنای زندگی مفهوم مرگ و زندگی و پدیده های انسانی در عرصه حیات و چرایی ((هستی)) می باشد.
مشاغل مرتبط با هوش:
برای این که فرزندان در آینده از شغل خود احساس رضایت و موفقیت بیشتری داشته باشند لازم است زمینه تحصیل و کسب مشاغل را مطابق با هوش استعداد و علاقه آنها فراهم نماییم.
در هوش زبانی:مشاغلی همچون مشاور حقوقی وکالت نویسندگی و گویندگی ویراستار دبیر زبان مترجم ناشر کتاب دار مسئول بایگانی و متصدی گری و غیره اولویت دارند.
در هوش منطقی-ریاضی:مشاغلی همچون حسابرس مأمور خرید بیمه گذار ریاضی دان دانشمند آمارگیر کارشناس سیستم رایانه اقتصاد دان معلم دروس علمی کارشناس فنی و غیره اولویت دارد.
در هوش تجسمی فضایی :مشاغلی همچون مهندس نقشه بردار معمار نقشه کش خلبان مجسمه ساز عکاس مخترع هنرمند گرافیک دکوراتور داخلی و غیر الویت دارد.
در هوش موسیقیایی: مشاغلی همچون نوازنده آلات موسیقی موسیقی دان سازنده آلات موسیقی موسیقی شناسی آهنگساز مهندس استودیو گروه کر رهبر ارکستر خواننده و غیره اولویت دارد.
در هوش جسمی-حرکتی: مشاغلی همچون بازیگر کشاورز جراح جواهرساز کارگر کارخانه مکانیک ورزشکار حرفه ای صنعتگر و غیر اولویت دارد
در هوش میان فردی : مشاغلی همچون مدیر کارخانه و اداره مدیر مدرسه سرپرست کارمند اداری جامعه شناس داور مردم شناس مشاور پرستار مسئول آژانس مسافربری مدیر روابط عمومی فروشنده و غیره اولویت دارد.
هوش درون فردی: مشاغلی همچون روانشناس دبیر روانشناسی روحانی درمانگر برنامه ریزی کارآفرین مشاور و غیره اولویت دارد.
نکات قابل توجه
- توانمندی و استعداد افراد با هم متفاوت است
- هرکس می تواند تعدادی از توانمندی های هوشی (هفت گانه )را داشاه بشد
- انتظار از هرکس بایستی به میزان توانمندی های هوشی او باشد.
- جهت شناسایی استعداد و توانایی و متخصصین روانشناسی و مشاوره هم می‌توان مراجع کرد
- شرایط و محیط مناسب منزل و شکوفایی و تقویت هرچه بیشتر هوش و استعداد فرزندم را فراهم می نماید
- هرگونه کمبود غذایی یا اختلال غدد که ممکن است در هوش و استعداد اثر سوء داشته باشد را بایستی کشف و درمان شود
- آرامش شادی و نشاط و شادابی زمینه شکوفایی هوش و استعداد را فراهم می آورد
- اگر افراد تلاش کنند تا پاسخ سوال هایشان را خودشان کشف کنند به تقویت توانایی و هوش آن ها کمک بزرگی شده است
- هنوز تعیین مطمئن درجه گوش با فرایند هوشی انسان غیر ممکن است پس نباید کسی را صرفاً با انجام آزمون هوشی کند ذهن خواند.
- فرایند هوشی افراد عموما تحت تاثیر فرهنگ و اطلاعات جامعه ای است که در آن زندگی می کند.
- با مصرف روغن امگا ۳ و به حداقل رساندن مصرف مواد قندی و چربی تقویت هوش کمک نمود.
- با احترام قائل شدن به پرسش و ایده‌های دیگران حتی اگر مورد تایید ما هم نباشد به شکوفایی هوش و استعداد آن ها کمک بزرگی نموده ایم.
- در شکوفایی و استعداد افراد یادگیری و آموزش ((طرح مسئله)) بسیار موثر از ((حل مسئله)) است.
- تقویت هوش و استعداد افراد منحصر به محیط های آموزشی مانند مدرسه و دانشگاه نمی باشد چنانچه کم نیستند از نوابع جهان که به نظام آموزشی رسمی دانشگاه تن نداده اند.
راه های تقویت هوش در فرزندان:
- آن ها را به مطالعه بیشتر تشویق کنیم و در مورد موضوع مطالعه شده با آنها صحبت کنیم. بعضی مواقع صدای آن ها را ضبط کنیم مجددا گوش کنند.
- آن ها را به دیدن تصاویر و مناظر زیبای اطراف و سپردن آن ها به ذهن تشویق نمایییم.
- با کمک فرزندان گاهی دکور فضای داخلی منزل را تغیییر داده و زیبا سازی محیط بکوشیم.
- آن ها را تشویق کنیم تا در برنامه ها و پروژه های خود از تصاویر و عکس هم استفاده کنند.
- گاهی مواقع زمینه گوش دادن به موسیقی مورد علاقه و صدا های در طبیعت(پرندگان، آبشار،رودخانه و …)را برای آن ها فراهم آوریم.
- گاهی موسیقی و آوا های مورد علاقه خود را زمزمه کنند.
- آنها را به ورزش و نرمش های منظم تشویق نماییم.
- زمینه فعالیت های بدنی را فراهم نماییم مانند جابه جا کردن وسایل باغبانی کردن مرتب کردن و غیره.
- حل مسائل ساده ریاضی را در ذهن ،از آن ها بخواهیم.
- آنها را به خواندن روزنامه و مجله های علمی تشویق نماییم.
- زمینه بازدید از مراکز و مکان های دیدنی مانند موزه ها و مراکز علمی و صنعتی را برای آنها فراهم نماییم.
- استفاده از چرتکه را به آنها آموزش دهیم.
- توجه به صحبت های طرف مقابل و اطرافیان را در آن ها تقویت کنیم.
- با تشکیل جلسات خانوادگی گروه حمایتی را در خانواده تقویت کنیم.
- آن ها را به فعالیت های گروهی تشویق نماییم.
- آن ها را به تهیه اهداف کوتاه مدت،میان مدت و بلند مدت برای خودشان آشنا کنیم. زمینه حضور در مکان های مقدس و زیارتگاه ها را برایشان فراهم نماییم.
- تفکر به خود و بررسی نقاط ضعف خود را به آن ها آموزش دهیم.
- محیط اطراف او را با اشیا و تصاویر شلوغ نکنیم زیرا غنی کردن بیش از حد محیط آن ها را بی تفاوت می کند.
- آن ها را تشویق کنیم که خاطرات و ایده‌های خود در دفترچه خاطرات خود یادداشت نماید.
- زمینه بازی های فکری و پازل را با توجه به سن آنها فراهم نماییم.
- آنها را تشویق نماییم برای گردش در طبیعت مهارت جهت یابی با قطب نما را فراگیرد. مهارت خوب دیدن و خوب گوش دادن را در آنها تقویت نمایید.
برای آشنایی بیشتر با تفاوت هوش و استعداد، صفحه مرکز استعدادیابی کودک و نوجوان را مطالعه کنید.
