طرحواره درمانی، شیوه درمانی جدیدی است که به افراد جهت شناخت و تغییر عمیق الگوهای ذهنی و رفتاری آن‌ها کمک می‌کند. در این رویکرد، عناصر درمان شناختی- رفتاری، درمان روان پویایی و نظریه دل‌بستگی جهت کمک به افراد به‌منظور شناسایی و به چالش کشیدن طرحواره ها یا الگوهای منفی رفتاری یا فکری آن‌ها، ترکیب شده‌اند. ما در این مقاله قصد داریم مشخصات یک طرحواره درمانگر مجرب و کارآزموده را بیان کنیم. پس تا پایان این مقاله، همراه مرکز مشاوره بینش نوین باشید.
خصوصیات یک طرحواره درمانگر شایسته
می‌توان به ویژگی‌های متعددی در مورد یک طرحواره درمانگر برجسته اشاره کرد، اما در این بخش به چند مورد از مهم‌ترین خصوصیات اشاره می‌کنیم:
-
گواهی و کارآزمودگی
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها در زمان جستجو برای یک طرحواره درمانگر مناسب که در امر طرحواره درمانی تخصص دارد، وجود مدرک و گواهی مناسب از سوی او است. طرحواره درمانی، نوع خاصی از درمان است که گذراندن آموزش‌ها و کسب گواهی و مدارک لازم در این زمینه، الزامی است. یک متخصص مجرب باید برنامه آموزش کاملی را گذرانده باشد که شامل اجزاء عملی و تئوری است.
بر اساس پیشنهاد جامعه بین‌المللی طرحواره درمانی (ISST)، متخصصان باید حداقل ۱۲۰ ساعت را صرف کسب آموزش در قالب‌های گوناگون مانند کارگاه‌ها، نظارت و مشاوره افراد کنند تا به گواهی موردنظر این انجمن برسند. افرادی که این فرآیند اخذ گواهی را سپری می‌کنند، از شناخت عمیق‌تری از تئوری و تکنیک‌های مورد استفاده در طرحواره درمانی برخوردار هستند و آمادگی بیشتری برای کمک به مراجعین خود که مشکلات پیچیده‌ای دارند، خواهند داشت.
-
تجربه
یکی دیگر از ویژگی‌های مهم در یافتن یک طرحواره درمانگر شایسته، تجربه او است. طرحواره درمانی، شیوه نسبتاً تازه‌ای از درمان است و تمامی متخصصان، آشنایی کاملی با آن ندارند. باید به دنبال درمانگری بود که از تجربه کافی در مواجهه با افراد مختلفی که مشکلات مشابهی با شما داشته‌اند، برخوردار است و سابقه موفقی در این زمینه داشته است.
-
همراهی و همدلی
همراهی و همدلی، اجزاء بسیار مهمی برای تمامی متخصصان محسوب می‌شود، اما این عناصر اهمیت بسیار بیشتری برای متخصصان طرحواره درمانی دارند. یک تراپیست موفق باید مشکلات شما را بشنود و بدون قضاوت، شما را درک کند. طرحواره درمانی، فرآیند پر چالشی است و کار با درمانگری پشتیبان و دلسوز، بسیار مهم است.
در طی مشاوره اولیه با طرحواره درمانگر موردنظر خود، به نحوه شنیدن و پاسخگویی او دقت کنید. یک تراپیست موفق باید تواند محیط امن و مطلوبی را برای شما ایجاد کند تا شما نسبت به بیان احساسات و نگرش‌های خود، احساس راحتی کنید.
-
رویکرد همیارانه
انواع طرحواره درمانی یک فرآیند مبتنی بر همکاری است، بنابراین باید به دنبال تراپیستی بود که علاقه زیادی به کار با شما جهت شناسایی و برطرف کردن طرحواره های منفی شما دارد. یک طرحواره درمانگر مجرب، باید بتواند به شما در شناخت طرحواره ها و تأثیر آن‌ها بر زندگی‌تان کمک کند و راهبردهای مطلوبی برای تغییر الگوهای فکری و رفتاری شما، اجرا کند.
در طی جلسه اول مشاوره ، از تراپیست خود در مورد رویکرد درمان او بپرسید. یک تراپیست کارآزموده، باید بتواند در مورد نحوه عملکرد خود جهت شناسایی و حل مشکلات شما، توضیح دهد.
-
انعطاف‌پذیری و خلاقیت
تکنیک‌های مختلفی در طرحواره درمانی استفاده می‌شوند، بنابراین باید به دنبال تراپیستی بود که از خلاقیت و انعطاف‌پذیری لازم در اجرای رویکرد خود برخوردار است. یک تراپیست حاذق باید رویکرد خود را با نیازها و اهداف شما منطبق کند.
-
ارتباط شفاف
تراپیست موفق در حوزه طرحواره درمانی، فردی است که می‌تواند مفاهیم طرحواره درمانی را به شکل ساده و دقیق بیان کرده و راهنمای مناسبی را در مورد چگونگی استفاده از آن‌ها به شما ارائه کند. ممکن است طرحواره درمانی پیچیده باشد، بنابراین کار با درمانگری که بتواند مفاهیم را به شکل ملموس به شما بیان کند، بسیار اثرگذار خواهد بود.
-
رعایت حدود رفتاری و اخلاقیات
یکی دیگر از ملاک‌های انتخاب طرحواره درمانگر، انتخاب متخصصی است که حدود اخلاقی را رعایت کرده و به دستورالعمل‌های رفتاری و اخلاقی مختص حرفه خود، پایبند است. یک تراپیست موفق، فردی است که در عین فراهم کردن محیط امن و مناسب برای مراجعین خود، همواره تلاش می‌کند تا مرزهای رفتاری و اخلاقی خود را در تمامی مراحل درمان، رعایت کند.
بیشتر بخوانید: طرح واره چیست؟
-
امکان دسترسی
همواره تلاش کنید در معیارهای خود برای انتخاب یک تراپیست طرحواره درمانی، به در دسترس بودن آن‌ها در مواقع ضروری، توجه کنید. به‌طور مثال می‌توانید به درمانگری مراجعه کنید که جدول زمانی منعطفی دارد و یا می‌تواند جلسات تراپی خود را با شما در فضای آنلاین، برگزار کند.
-
هزینه
با توجه به این‌که ممکن است فرآیند طرحواره درمانی زمان‌بر باشد، برگزاری جلسات متعدد، نیازمند صرف هزینه بالایی برای برخی افراد خواهد بود. بنابراین باید هنگام یافتن طرحواره درمانگر موردنظر خود، به بودجه‌ای که می‌خواهید اختصاص دهید، توجه کنید. برخی از تراپیست ها طرح‌های متنوعی را برای درمان شما پیشنهاد می‌کنند و یا شما می‌توانید از بیمه استفاده کنید تا هزینه درمانتان مقرون‌به‌صرفه شود.
-
موقعیت مکانی
هرچند ممکن است موقعیت مکانی نسبت به سایر عوامل تأثیر کمتری در انتخاب یک طرحواره درمانگر داشته باشد، اما به‌هرحال اگر قصد دارید در جلسات حضوری تراپیست موردنظر خود شرکت کنید، هر چه مرکز او به محل زندگی شما نزدیک‌تر باشد، می‌توانید راحت‌تر و با نظم بیشتر، در محل جلسات حضور پیدا کنید.
بیشتر بخوانید: تکنیک های طرحواره درمانی گروهی
تخصص تراپیست طرحواره درمانی
تخصص یک تراپیست بستگی به پیشینه تحصیلی، آموزش و تجربه او دارد. افراد جهت دریافت گواهی‌ها و مجوزهای لازم، باید دارای مدرک تحصیلی در رشته روانشناسی، مشاوره، امور اجتماعی یا زمینه‌های مرتبط باشند. همچنین آن‌ها باید دوره‌های دیگری را سپری کرده و تجربه بالینی نیز داشته باشند.
برخی از حوزه‌های مهم تخصص طرحواره درمانگران عبارت است از:
- اختلالات ناشی از اضطراب (درمان اضطراب و استرس)
- افسردگی
- تروما و PTSD
- سوء مصرف مواد و اعتیاد
- اختلال در صرف غذا
- مسائل ناشی از روابط با دیگران
- تراپی کودکان و نوجوانان
- تراپی و مشاوره خانواده
هنگامی‌که به دنبال یافتن یک تراپیست کاربلد هستید، می‌توانید در مورد حوزه‌های تخصص او جستجو کنید. همچنین می‌توانید به دنبال یافتن درمانگرانی باشید که دارای گواهی‌های لازم یا تخصص‌های ویژه در حوزه‌های خاص مانند درمان شناختی- رفتاری (CBT)، رفتاردرمانی دیالیکتیکال (DBT) یا درمان ذهنی هستند.
سخن پایانی
در این مقاله، تلاش کردیم تا به عوامل مهم انتخاب یک طرحواره درمانگر مجرب و کاربلد که توانایی درمان اختلالات و مشکلات افراد را داشته باشد، اشاره کنیم. عوامل مهمی مانند تجربه، سابقه، تخصص تراپیست، گواهی و دوره‌های گذرانده شده و ویژگی‌های اخلاقی او، اهمیت بسیار بیشتری نسبت به سایر عوامل دارند و باید ابتدا در هنگام جستجوی تراپیست، موردتوجه قرار گیرند. همچنین موفقیت تراپیست در درمان بسیاری از افرادی که در گذشته، دچار مشکلات مشابهی با شما شده‌اند، اهمیت بسیار زیادی دارد. در این خصوص، می‌توانید وب‌سایت و کانال‌های متعدد اینترنتی را که در آن‌ها، نظرات سایر افراد درباره متخصصان دوره طرحواره درمانی نوشته است، بررسی و ارزیابی کنید.
همچنین می‌توانید اثربخشی و کارایی یک متخصص طرحواره درمانی را از سایر متخصصان و اهل‌فن، جویا شوید. البته عوامل کم‌اهمیت‌تری مانند هزینه، موقعیت مکانی، شیوه نوبت‌دهی و موارد دیگر نیز وجود دارند که ممکن است در انتخاب شما، تأثیرگذار باشند. اما بی‌تردید، یکی از مهم‌ترین عوامل انتخاب مرکز مشاوره ویا متخصصان طرحواره درمانی، تخصص خاص یک تراپیست در زمینه موردنظر شما است. باید بیش از سایر عوامل، به این موضوع توجه کنید تا بتوانید پروسه درمان خود را با موفقیت پشت سر بگذارید.
