هنگامی که بیشتر ما به استعدادهای خود و یا سن استعداد یابی کودکان فکر می‌کنیم، اغلب به آنچه به عنوان توانایی‌های طبیعی خود فکر می‌کنیم، جذب می‌شویم. برخی از ما به طور طبیعی ورزشکارتر هستیم، در ریاضیات، هنر بهتر هستیم، یا شاید بیشتر از دیگران به موسیقی تمایل داریم؛ اما واقعیت این است که استعداد ساخته می‌شود، نه متولد.
برای اینکه فردی در زندگی موفق باشد، باید استعداد نهفته خود را کشف کند تا او را برای موفقیت‌های بیشتر در آینده آماده کند. به عنوان پدر و مادر، همچنین بسیار مهم است که زمینه‌های علاقه و استعدادهای نهفته در فرزندان خود را کشف کنید و با توجه به سن مناسب استعدادیابی کودکان، آنها را در دستیابی به اهداف خود بیشتر یاری کنید تا آنها به پتانسیل کامل خود دست یابند. در ادامه این مقاله با ما باشید تا بیاموزید که چگونه استعداد فرزندتان را کشف کنید، و سن استعداد یابی کودکان چه سنی است؟
کودکان از چه سنی استعدادها خود را بروز می‌دهند؟
کودکان تیزهوش با توانایی‌های طبیعی بسیار بالاتر از میانگین سنی خود متولد می‌شوند. اگر فرزند شما با استعداد است، ممکن است این توانایی‌های طبیعی را در نحوه یادگیری و رشد او متوجه شوید. کودکان می‌توانند در همه زمینه‌ها و یا بیش از یک زمینه استعداد داشته باشند و یا آن را تقویت کنند. برای مثال، ممکن است یک کودک استعداد خلاق و فکری داشته باشد، همچنین هماهنگی و حافظه بهتری از حد متوسط یا بلوغ اجتماعی و عاطفی بیشتری نسبت به سایر کودکان هم سن خود داشته باشند.
این بدان معناست که کودکان با استعداد زمانی با استعداد می‌شوند که از آنها حمایت و تشویق کنید تا از استعدادهای طبیعی خود برای یادگیری، تمرکز و تمرین استفاده کنند. به عنوان مثال، اگر فرزند شما استعداد موسیقی داشته باشد و به او فرصتی برای یادگیری یک آلت موسیقی بدهید، ممکن است استعداد نواختن را در او پرورش دهید.
موارد بسیاری در تبدیل شدن توانایی طبیعی یک کودک به استعداد بالفعل تأثیر دارند. این موارد شامل ارزش های خانوادگی، فرصت‌های آموزشی، شخصیت و انگیزه، سلامت و فرصت‌های شانسی است.
اما سن استعداد یابی کودکان از چه سالی شروع می‌شود؟ شما به عنوان والدین یا مراقبان یک کودک، معمولاً از حدود ۴ سالگی استعدادها را متوجه خواهید شد و این سنین، بهترین سن برای استعدادیابی کودکان به شمار می‌رود. اما گاهی اوقات استعدادها در کودکان بزرگتر و نوجوانان دیرتر ظاهر می‌شوند. به طور کلی، در اواخر سن دبستان یا سالهای نوجوانی، یک کودک با توانایی و استعداد در یک یا چند زمینه در سطح بسیار بالایی دست خواهد یافت. توانایی‌ها و استعدادهای کودک یا نوجوان اغلب در خانواده ها اجرا می‌شود؛ بنابراین توجه به کودکان در این سنین در همه فرهنگ‌ها و انواع خانواده‌ها الزامی است.
سن مناسب استعداد یابی کودکان چیست؟
بذرهای استعداد را معمولاً زود می‌کارند. یک مطالعه نشان داد که ۲۲ نفر از ۲۴ بازیکن با استعداد ( از شطرنج باز گرفته تا اسکیت باز ) توسط والدین آنها، معمولاً بین ۲ تا ۵ سال، با حوزه استعدادهای خود آشنا شدند.
تجارب کودک در اوایل زندگی تا حد زیادی بر رشد نهایی او در بزرگسالی تأثیر می‌گذارد. مطالعات نشان می‌دهد که ۵۰ درصد یا بیشتر از هوش بالغ کودک تا زمانی که به ۴ سالگی می‌رسد، رشد می‌کند. پس جای تعجب نیست که سالهای اولیه کودک را سالهای شکل گیری و سن استعداد یابی کودکان می‌نامند. همه والدین مایلند هر امکاناتی را برای فرزندشان در سالهای اولیه شکل گیری، برای اطمینان از موفقیت در سالهای بعد؛ فراهم کنند.
به طور کلی استعداد یابی یک فرآیند مداوم و زمانبر است و نمی‌توان سن استعداد یابی کودکان را محدود به بازه زمانی خاصی دانست. استعداد کودکان با میزان پیشرفت در موقعیت آموزشی اندازه گیری می‌شود. محققان مختلف نشان داده‌اند که می‌توان استعداد یابی کودکان را به سه مرحله طبقه بندی کرد. مرحله اول: استعداد یابی در سنین زیر ۱۰ تا ۱۲ سال. مرحله دوم: مرحله استعداد یابی باید بین ۱۳ تا ۱۶ سالگی و مرحله سوم: استعداد یابی در نوجوانانی.
کودکان چه استعدادهایی دارند؟
بچه ها در ۵ سال اول زندگی به سرعت مهارت به دست می‌آورند. تحقیقات مربوط به تست هوش کودک سه ساله حاکی از آن است که مغز در نوزادان، کودکان نوپا و پیش دبستانی به سرعت رشد می‌کند، زبان شکوفا می‌شود و تفکر توسعه می‌یابد. کودکان خردسال همچنین مهارت‌های اجتماعی و عاطفی به دست می‌آورند که به آنها اجازه می‌دهد با افراد دیگر تعامل داشته باشند.
همانطور که دامنه توجه کودکان ۵ ساله همچنان در حال رشد است، آنها می‌توانند دوره‌های طولانی‌تری تمرکز کنند. در این سنین آنها علاقه بیشتری به یافتن اطلاعات عمیق در مورد نحوه عملکرد جهان پیدا می‌کنند. کودکان ۶ ساله در حال توسعه حس قوی‌تری از واقعیت و خیال هستند و به عبارتی هوش فضایی آنها در حال تکمیل شدن است، اما هنوز تخیل بسیار فعالی دارند برای مثال، به کار بردن ویژگی‌های انسانی در مورد حیوانات را در این سن می‌بینیم.
با توجه به سن استعداد یابی کودکان، در سن ۷ سالگی؛ اکثر بچه‌ها از خواندن داستان لذت می‌برند و می‌توانند درباره آنچه می‌خوانند بحث کنند، بنویسند و به نمایش بگذارند. تفکر آنها ملموس‌تر و منطقی‌تر می شود اما هنوز با ایده‌های فرضی و مفاهیم انتزاعی مشکل دارند. :تا ۸ و ۹ سالگی، بچه‌ها به راحتی از زبان استفاده می‌کنند و می‌توانند از آن برای بیان نظرات خود استفاده کنند. آنها به عقل رسیده‌اند و خودشان مشکلات را حل خواهند کرد. آنها توانایی و تمایل دارند که کارها را خودشان انجام دهند و می‌توانند داستان‌های پیچیده تری را دنبال کنند و شروع به درک این موضوع می‌کنند که همه چیز همیشه سیاه و سفید، درست یا غلط نیست.
در سنین ۱۰ تا ۱۲ سالگی، کودکان توانایی تفکر انتزاعی و مشارکت در سؤالات اخلاقی دارند. استدلال اخلاقی آنها پیچیده‌تر می‌شود، بنابراین آنها می‌توانند توجیهات احتمالی برای قوانین را در نظر بگیرند. آنها همچنین می‌توانند ساده لوحانه و استدلال‌های یک طرفه داشته باشند. کودکان ده و دوازده ساله عموماً تسلط خوبی به خواندن و نوشتن دارند و می‌توانند چندین خط داستانی را همزمان دنبال کنند.
از سوی دیگر نوجوانان ادراکی و با بصیرت هستند. آنها می‌توانند مفاهیم انتزاعی را درک کنند و موقعیت‌های فرضی را در نظر بگیرند. علاوه بر آنکه آنها ممکن است گرفتار نظرات ساده لوحانه و استدلال‌های یک طرفه شوند، می‌توانند عمیقاً فکر کنند و با سؤالات اخلاقی روبرو شوند (حتی اگر برای پاسخ آماده نباشند).
استعداد یابی در نوجوانی دیر است؟
وقتی فرزندانتان بزرگ شده و وارد مرحله نوجوانی می‌شوند، می‌توانید در آنها مهارت‌های زندگی ارزشمندی را که قبلاً یاد می‌گیرند، مانند استقلال، مسئولیت‌پذیری، اعتماد به نفس، مدیریت زمان و اولویت‌بندی تقویت کنید؛ بنابراین می‌توان گفت اگر تا نوجوانی استعداد و توانایی خاصی در کودک شما پیدا نشده مانعی برای رشد پتانسیل‌های او نیست و سن استعداد یابی کودکان به اتمام نرسیده است.
در این سن، نوجوانان می‌توانند استدلال‌های عمیق و فلسفی داشته باشند و می‌توانند اطلاعات را در هم آمیخته و مفاهیم را در رشته‌های مختلف به کار ببرند، نوجوانان عمیقاً در حال کشف هویت خود هستند. با این وجود اگر کودک شما نسبت به بقیه کودکان سن نسبی یا سن رشد کمتری دارد، ممکن است به اشتباه به نظر برسد که نسبت به همسالانش مهارت و استعداد کمتری داشته باشد، فقط به این دلیل که در این سن، قوی، سریع و ورزشکار به نظرنمی‌رسد!
در واقع، فرزند شما ممکن است تا سن ۱۸ سالگی این پتانسیل را داشته باشد که به بزرگترین ورزشکار تاریخ تبدیل شود، اما ممکن است با گذشتن سن مناسب کشف استعداد او، هرگز متوجه این موضوع نشوید و به این ترتیب مهمترین سالهای پیشرفت را از دست خواهد داد.
در آخر
مطالعات نشان می‌دهد که سن استعداد یابی کودکان از حدود ۴ سالگی آغاز می‌شود و در اواخر سن دبستان یا سالهای نوجوانی، یک کودک با توانایی و استعداد در یک یا چند زمینه در سطح بسیار بالایی دست پیدا می‌کند. بنابراین لازم به ذکر است که اگر تا نوجوانی استعداد و توانایی خاصی در کودک شما پیدا نشده، مانعی برای رشد پتانسیل‌های او نیست و همچنان فرصت برای استعداد یابی او در نوجوانی وجود دارد. برای استعدادیابی کودک و نوجوان خود به یک مرکز مشاوره معتبر مراجعه کنید.
