آیا برایتان پیش آمده وقتی می‌خواهید چیزی را وارد واژن خود کنید، احساس کنید «به دیوار ضربه می‌زنید»؟ اگر چنین است، ممکن است به واژینیسموس مبتلا شده باشید، وضعیتی که باعث می‌شود عضلات واژن به طور خودکار هنگام دخول سفت شوند. واژینیسموس می‌تواند ناامید کننده، ناراحت کننده و دردناک باشد، اما گزینه‌های درمانی زیادی وجود دارد که به شما کمک می‌کند تا راحتی و حتی لذت را به دست آورید. اینکه دقیقا واژینیسموس چیست، علت و علائم آن کدامند و چگونه می‌توان آن را تشخیص داد و درمان کرد، مواردی هستند که در این مطلب به آن‌ها خواهیم پرداخت. با ما همراه شوید.
اختلال واژینیسموس چیست؟
در پاسخ به سوال واژینیسموس چیست، باید بگوییم واژینیسموس یا دخول دردناک، انقباض غیرارادی، مکرر و مداوم ماهیچه‌های ورودی واژن، قبل یا حین مقاربت واژینال و احساس درد ناشی از این انقباضات است. این اختلال با افکار، تجربیات و واکنش‌های منفی به تمایلات جنسی مرتبط است.
راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، واژینیسموس را در گروه دردهای تناسلی لگنی و اختلالات درد دخول قرار داده است. بر این اساس، واژینیسموس باعث می‌شود که فرد هنگام هر رابطه جنسی، استفاده از تامپون یا تحریک واژن با انگشتان، احساس درد در کف لگن، واژن یا فرج داشته باشد.
اگرچه واژینیسموس یک واکنش فیزیکی است، اما عمدتا توسط عوامل اجتماعی و محیطی ایجاد می‌شود؛ به عبارت دیگر، واژینیسموس مشکل انقباض واژن نیست، بلکه مشکل انقباض واژن در نتیجه تصورات نادرست، ترس‌ها و اضطراب‌ها در مورد تمایلات جنسی، جلوگیری از رابطه جنسی یا ایجاد رابطه جنسی دردناک است.
انواع واژینیسموس
دخول دردناک انواع مختلفی دارد و می‌تواند افراد را در سنین مختلف تحت تاثیر قرار دهد. واژینیسموس در چهار دسته اولیه، ثانویه، کلی و موقعیتی جای می‌گیرد:
اولیه
در پاسخ به این سوال که نوع اولیه واژینیسموس چیست، باید بگوییم یک وضعیت مادام العمر است که اولین اسپاسم زمانی رخ می‌دهد که فرد سعی می‌کند رابطه جنسی داشته باشد یا وسیله‌ای مانند تامپون را وارد واژن کند. ممکن است حتی انجام معاینه زنان هم برای شخص مبتلا سخت باشد.
در طول رابطه جنسی، شریک جنسی نمی‌تواند چیزی را به واژن وارد کند و احساسی مانند «اصابت به دیوار» در دهانه واژن را برای آن توصیف کنند. فرد ممکن است درد، سوزش یا اسپاسم عضلانی را تجربه کند. وقتی تلاش برای ورود واژن متوقف شود، علائم هم متوقف می‌شوند و از بین می‌روند.
ثانویه
برای اینکه بدانید نوع ثانویه واژینیسموس چیست، باید بگوییم زمانی است که فرد قبلا رابطه جنسی طبیعی داشته و به طور ناگهانی دچار واژینیسموس می‌شود. به عبارت ساده‌تر، این عارضه ممکن است در هر مرحله از زندگی رخ دهد، درحالی‌که قبلا اتفاق نیفتاده باشد.
واژینیسموس ثانویه معمولا از یک رویداد خاص مانند عفونت، یائسگی، یک وضعیت پزشکی، جراحی یا زایمان ناشی می‌شود. حتی پس از اینکه پزشک با موفقیت هر بیماری زمینه‌ای را درمان کرد، اگر بدن برای پاسخ دادن به این روش شرطی شده باشد، درد می‌تواند ادامه یابد. واژینیسموس همچنین می‌تواند دارای ریشه‌های روانشناختی مانند آسیب‌های جسمی یا عاطفی یا ترکیبی از هر دو باشد.
کلی
واژینیسموس کلی به مواردی اطلاق می‌شود که علائم در پاسخ به هر نوع دخول رخ می‌دهد.
موقعیتی
واژینیسموس موقعیتی به این معنی است که علائم تنها در پاسخ به برخی از انواع دخول رخ می‌دهد. برای مثال، ممکن است فردی نتواند رابطه جنسی داشته باشد، اما بتواند تامپون را وارد کند.
علائم بیماری واژینیسموس
علائم بیماری انقباض غیرارادی واژن در هر فرد متفاوت است رایج‌ترین این علائم عبارت‌اند از:
- مقاربت دردناک (دیسپارونیا)، با سفتی و درد که ممکن است سوزش هم داشته باشد.
- دخولی که دشوار یا غیرممکن است
- درد جنسی طولانی مدت با یا بدون علت شناخته شده
- درد هنگام قرار دادن تامپون
- درد در معاینه زنان
- اسپاسم عضلانی هنگام تلاش برای مقاربت
شدت درد می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و این احساس ممکن است شامل ناراحتی جزئی تا احساس سوزش شود. واژینیسموس جلوی تحریک جنسی افراد را نمی‌گیرد، اما ممکن است منجر به اضطراب در مورد رابطه جنسی شود و باعث شود افراد از رابطه جنسی یا دخول واژینال خودداری کنند.
در طول فعالیت جنسی، فرد مبتلا به واژینیسموس همچنان می‌تواند ارگاسم ناشی از تحریک کلیتورال را تجربه کند. این وضعیت مانع از این توانایی نمی‌شود و فقط بر رابطه جنسی نفوذی تأثیر می‌گذارد. با این حال، برخی از افراد مبتلا به واژینیسموس دارای اختلالات جنسی دیگری مانند مشکل در رسیدن به ارگاسم نیز هستند.
دلیل بیماری واژینیسموس
حالا که دانستیم واژینیسموس چیست، بهتر است با دلایل ایجاد آن هم آشنا شویم. واژینیسموس با اضطراب‌ها و ترس‌های جنسی مرتبط است و می‌تواند توسط عوامل بسیاری ایجاد شود که برخی از رایج‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- عدم دسترسی به اطلاعات جنسی قابل اعتماد
- باورهای غلط کلیشه‌ای در مورد تمایلات جنسی
- تجارب نامطلوب، خشونت و تروما
- باورهای غلط خانوادگی و اجتماعی
- فشار از طرف شریک جنسی
عدم دسترسی به اطلاعات جنسی قابل اعتماد
فقدان آموزش جنسی درست و داشتن اطلاعات نادرست در مورد تمایلات جنسی می‌تواند منجر به باورهای غلط شود. آموزش جنسی درست می‌تواند به درک اندام‌های جنسی، عملکرد بدن، مکانیسم‌های اوج لذت جنسی و اورگاسم، ارتباط و اشتراک در روابط کمک کند. عدم دسترسی به منابع قابل اعتماد می‌تواند عدم اطمینان در مورد تمایلات جنسی را افزایش دهد و منجر به ترس و اضطراب شود.
بیشتر بخوانید: آموزش سکس| راهنمای گام به گام یک رابطه جنسی خوب
باورهای غلط کلیشه‌ای در مورد مسائل جنسی
برخی از باورهای کلیشه‌ای رابطه جنسی در قدیم، را نه به عنوان چیزی که می‌تواند مثبت باشد، بلکه به عنوان چیزی اجباری، نشان می‌دهد و می‌گوید باید از بدن و باکرگی محافظت شود.
این باورهای غلط می‌تواند احساسات و افکار منفی در مورد تمایلات جنسی ایجاد کند. برخی از این باورها عبارت‌اند از:
- به هر حال در رابطه جنسی صدمه خواهید دید.
- اگر دفعه اول خونریزی نداشته باشم باکره نیستم.
- سکس برای لذت مرد است.
- اگر خود ارضایی کنم یا از تامپون استفاده کنم، باکرگی خود را از دست خواهم داد.
تجارب نامطلوب، خشونت و تروما
قرار گرفتن در معرض خشونت جنسی، فیزیکی یا روانی، مانند تجاوز و آزار جنسی، می‌تواند احساسات و افکار فرد را در مورد تمایلات جنسی و رفتار جنسی تغییر دهد و بر تجربیات او تاثیر بگذارد.
باورهای غلط خانوادگی و اجتماعی
واکنش‌ها، نگرش‌ها و پیام‌هایی که خانواده‌ها نسبت به تمایلات جنسی، بدن، روابط و اجزای سازنده تمایلات جنسی مانند هویت جنسی و بیان جنسیت منتقل می‌کنند، می‌تواند بر درک جنسیت، ارزش‌ها و گاهی اوقات اضطراب و ترس تأثیر بگذارد.
وقتی این نگرش‌ها به شیوه‌های منفی جنسی، یعنی قضاوت کننده، ترسناک، دفع‌کننده و گناه آمیز ارائه می‌شوند، می‌توانند بر درک افراد از تمایلات جنسی تأثیر منفی بگذارند و بر آن‌ها فشار بیاورند.
فشار از طرف شریک جنسی
یکی دیگر از دلایل ایجاد دخول دردناک یا انقباض غیرارادی واژن، فشار از طرف شریک جنسی است. اصرار شریک جنسی، اصرار بر رفتار جنسی یا اجبار برخی رفتارهای جنسی، رفتار جنسی دردناک یا نادیده گرفتن نیازهای طرف مقابل در حین مقاربت می‌تواند باعث ترس، اضطراب، انزجار و اضطراب از رابطه جنسی شود.
تشخیص واژینیسموس
اگر مشکوک به واژینیسموس هستید یا علائمی را تجربه می‌کنید، بهتر است به روانژزشک مراجعه کنید. در طول ویزیت، روانپزشک سابقه پزشکی شما را می‌گیرد و یک معاینه فیزیکی کامل انجام می‌دهد.
همچنین ممکن است از شما سوالات شخصی بپرسد، مانند سابقه جنسی، تعداد شرکا یا تجربه تروما. درحالی‌که پاسخ دادن به این سوالات ممکن است کمی خجالت‌آور و سخت باشد، دادن پاسخ‌های صادقانه در روند تشخیص کمک کننده خواهد بود. به خاطر داشته باشید: اگر روانپزشک سؤالی می‌پرسد که پاسخ دادن به آن برای شما دشوار است، اشکالی ندارد که به او بگویید که این سؤال چه احساسی در شما ایجاد می‌کند و آیا می‌تواند به سؤال بعدی برود.
بعد از کسب اطلاعات بیشتر در مورد علائم شما، روانپزشک یک معاینه لگنی انجام می‌دهد که رایج‌ترین آزمایشی است که برای تائید تشخیص واژینیسموس از آن استفاده می‌شود. در طول معاینه لگن، پزشک ممکن است از مقیاس Lamont-Pacik برای کمک به تعیین شدت علائم استفاده کند:
- لامونت درجه یک: به راحتی می‌توانید برای معاینه لگنی ریلکس باشید.
- لامونت درجه دو: نمی‌توانید برای معاینه لگنی ریلکس باشید.
- لامونت درجه سه: باسن شما از روی میز معاینه بلند می‌شود و انگشتان پا به سمت بالا خم می‌شوند، زیرا سعی می‌کنید از معاینه لگن خودداری کنید.
- لامونت درجه چهار: باسن شما بلند می‌شود و ران‌ها محکم بسته می‌شوند تا از انجام معاینه لگن جلوگیری شود.
- لامونت درجه پنج: شما از معاینه لگن اجتناب می‌کنید و ممکن است لرزش شدید، گریه، تهوع یا استفراغ را تجربه کنید.
دانستن شدت واژینیسموس به روانپزشک کمک می‌کند روند درمانی را پیش بگیرد که بهترین نتیجه را برای شما دارد.
آثار و عوارض واژینیسموس
واژینیسموس که ممکن است ناشی از اختلالات اضطرابی باشد، می‌تواند علائم اضطراب را افزایش دهد. مطالعه‌ای نشان داد که افراد مبتلا به واژینیسموس با نگرش منفی به خود دست و پنجه نرم می‌کنند که به نوبه خود می‌تواند منجر به مشکلات سلامت روان مانند اضطراب شود. به طور خاص، افراد مبتلا به واژینیسموس اضطراب زیادی در مورد دخول دارند و برخی ممکن است در صورت داشتن رابطه جنسی دچار حملات پانیک شوند.
واژینیسموس همچنین می‌تواند منجر به افزایش مشکلات باروری و افزایش نرخ سزارین شود. علاوه بر این، افراد مبتلا به واژینیسموس کمتر به دنبال مراقبت‌های بهداشتی هستند زیرا از انجام معاینات داخلی لگن می‌ترسند که آن‌ها را در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم، بیماری‌های مقاربتی و موارد دیگر قرار می‌دهد.
واژینیسموس یا دخول دردناک همچنین می‌تواند بر زندگی جنسی، روابط و اعتماد به نفس فرد تاثیر بگذارد. گاهی اوقات، زمانی که در حال مقابله با یک وضعیت پزشکی هستید که مانع از لذت بردن از دخول شما می‌شود، صمیمی بودن غیرممکن است. مهم نیست که چقدر واژینیسموس می‌تواند ناامید کننده باشد، مهم است که به یاد داشته باشید که شما هرگز برای دردی که تجربه می‌کنید مقصر نیستید. برقراری ارتباط با شریک زندگی، به شجاعت نیاز دارد و درمان به صبر نیاز دارد. شما می‌توانید کنترل بدن خود را دوباره به دست آورید و یادتان باشد هیچ‌وقت برای درخواست کمک دیر نیست.
درمان واژینیسموس
واژینیسموس یک اختلال عملکرد جنسی است. انزال زودرس، مشکلات نعوظ و ناتوانی در تجربه ارگاسم ازجمله دیگر اختلالات جنسی هستند. اختلالات جنسی در یک دوره زمانی معین به درمان‌ها به طور مثبت پاسخ می‌دهند.
واژینیسموس را می‌توان با حمایت روان‌پزشکان و روانشناسان بالینی که آموزش‌های لازم را دیده‌اند و می‌توانند جنسی درمانی انجام دهند، درمان کرد.
اگرچه پزشکان، جامعه شناسان، مربیان مسائل جنسی و سایر متخصصانی که در زمینه مسائل جنسی کار می‌کنند می‌توانند سکس تراپی برای افزایش آگاهی در مورد واژینیسموس ارائه دهند، اما نمی‌توانند برای درمان واژینیسموس مداخله کنند. یکی از دلایل اصلی این امر این است که واژینیسموس یک اختلال تعریف شده مرتبط با روانشناسی است که می‌تواند از طریق جنسی درمانی برطرف شود.
به طور کلی، روش‌های درمان واژینیسموس یا دخول دردناک شامل موارد زیر می‌شوند:
درمان پزشکی واژینیسموس
درمان‌های پزشکی این عارضه بر کاهش رفلکس ماهیچه‌ها تمرکز دارند. همچنین اضطراب و ترس‌ها را برطرف می‌کنند. به طور کلی این درمان‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
درمان موضعی
در این روش درمانی، برای کاهش درد از لیدوکائین موضعی یا کرم‌های ترکیبی استفاده می‌شود.
فیزیوتراپی کف لگن
از طریق طی کردن جلسات فیزیوتراپی، یاد می‌گیرید چگونه عضلات کف لگنتان را شل کنید.
درمان گشادکننده واژن
گشادکننده‌های واژن دستگاه‌هایی در اندازه‌های مختلف هستند که باعث ایجاد کشش در واژن می‌شوند. با استفاده از این گشادکننده‌ها، فرد بیمار حساسیت کمتری نسبت به دخول خواهد داشت.
درمان شناختی رفتاری CBT
با استفاده از این روش درمانی می‌توانید بفهمید چگونه افکارتان روی احساسات و رفتارهایتان تاثیر خواهند گذاشت. CBT یک روش درمانی موثر برای اضطراب، افسردگی و استرس بعد از سانحه است.
سکس درمانی
در این روش، درمانگران جنسی به بیماران کمک می‌کنند دوباره از روابط جنسی خود لذت ببرند.
درمان خانگی واژینیسموس
۳ درمان خانگی که به طور طبیعی به رفع مشکل واژینیسموس کمک می‌کنند، شامل موارد زیر می‌شوند:
تمرین تنفس عمیق شکم
در این روش درمانی، تنفس عمیق شکم منجر به شل شدن عضلات پایین شکم و عضلاتی می‌شود که به کف لگن متصل هستند. نحوه انجام این حرکت به شرح زیر است:
- به پشت دراز بکشید و دست‌هایتان را روی شکم قرار دهید
- نفس عمیق بکشید تا شکمتان بالا بیاید
- سپس نفستان را تا جایی بیرون بدهید که احساس کنید شکمتان به ستون فقرات چسبیده است
- این کار را سه بار در روز و هر بار ۱۰ مرتبه انجام دهید
کشش پروانه
کشش پروانه حرکت دیگری است که باعث نرم شدن طبیعی کف لگن می‌شود. روی زمین بنشینید و حرکات زیر را امتحان کنید:
- زانوهایتان را تا جای ممکن باز کرده و کف پاهایتان را به هم بچسبانید
- به آرامی تا جایی که احساس کشش می‌کنید، روی پاهایتان خم شوید
- در همین حالت، تنفس عمیق شکمی را تمرین کنید و عضلات کف لگنتان را آرام نگه دارید
- این کار را یکبار در روز به مدت ۳ تا ۵ دقیقه انجام دهید
فیزیوتراپی و دیلاتاتورها
اگر دچار واژینیسموس مزمن هستید، بهتر است یک فیزیوتراپ کف لگن شما را بررسی کرده و به آرامی عضلاتتان را ماساژ دهد. یک فیزیوتراپ خوب همچنین می‌تواند به شما یاد دهد چگونه عضلات کف لگنتان را از طریق تمرینات مناسب کگل به درستی فعال و تقویت کنید. همچنین ممکن است گشادکننده‌های پلاستیکی را برای کمک به کشش و شل شدن عضلات پیشنهاد کند.
درمان به کمک مشاور جنسی
اگر فرد درگذشته مورد سو استفاده جنسی قرار گرفته باشد، لازم است با یک روانپزشک و مشاور جنسی صحبت کند تا مراحل درمانش طی شوند.
نتیجه‌گیری
به طور خلاصه در پاسخ به سوال واژینیسموس چیست، می‌توان گفت واژینیسموس نوعی وضعیت دردناک است که در آن فرد نمی‌تواند دخول به واژن را تحمل کند. این عارضه به دلیل سفت شدن عضلات کف لگن رخ می‌دهد. امکان درمان واژینیسموس وجود دارد. با این حال، درمان به علت زمینه‌ای بستگی دارد که ممکن است جسمی، روحی یا ترکیبی از هر دو باشد. هر چه علت پیچیده‌تر یا علائم شدیدتر باشد، درمان مدت طولانی‌تری زمان می‌برد. به طور معمول، درمان شامل تشخیص و مدیریت هرگونه مشکل فیزیکی اساسی، انجام مشاوره پیش از ازدواج در مرکز مشاوره، انجام تمرینات لگنی و استفاده از گشادکننده‌های واژن برای بهبود تدریجی تحمل دخول است.
