اختلال خواب چیست
اختلال خواب یکی از مهم‌ترین چالش‌های زندگی بشر امروز است. افزایش دغدغه‌ها که منجر به تجربه اضطرابی عمیق می‌شود، سبب شده یکی از مهم‌ترین فرآیندهای جسمی و روانی انسان که تأثیر عمدهای بر روی شادابی دارد، مختل شود. در این مقاله می‌خواهیم به مفهوم اختلال خواب بپردازیم و در مطالب آینده تلاش می‌کنیم این اختلالات را به صورت جز به جز توضیح دهیم.
خواب چیست
خواب یک فرآیند پیچیده بیولوژیکی است. زمانی که شما خواب هستید، در حالتی از ناهشیاری به سری می‌برید، درحالی‌که مغز و بدن شما هنوز فعال هستند.
مغز و بدن شما مشغول انجام مجموعه‌ای از کارها هستند که به سلامت روانی و جسمی شما کمک شایانی می‌کند. بنابراین زمانی که به اندازه کافی نمی‌خوابید، فقط مشکل خستگی نیست که بعداً به سراغ شما می‌آید و انواع و اقسام مشکلات جسمی و روحی را
برای شما ایجاد می‌کند. بنابراین خواب مناسب یکی از مهم‌ترین عوامل فعال در موضوع سلامت روان و سلامت جسم است که در مقاله‌ای دیگر به آن خواهیم پرداخت.
انواع اختلال خواب
اختلال خواب وضعیتی است که الگوی خواب عادی و نرمال شما را به هم می‌ریزد.
امروزه ما میدانیم که بیش از ۸۰ نوع اختلال خواب وجود دارد اما ما در این بخش به مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:
- اینسومنیا یا بی خوابی: ناتوانی در خوابیدن و ادامه دادن خواب. این اختلال یکی از شایعترین اختلالات خواب به شمار میرود
- وقفه تنفسی در خواب یا آپنه خواب: یک اختلال تنفسی که سبب می‌شود فرد به مدت ۱۰ ثانیه نتواند در خواب نفس بکشد
- سندرم پای بی قرار یا RLS: فرد مبتلا دچار احساس ناخوشایند در پاها می‌شود و آن را به صورت احساس گزگز، مورمور، سوزش، درد و کشش یا حرکت حشرات روی پوست حس می‌کند.
- پر خوابی: ناتوانی در بیدار ماندن در طول روز. که شامل حمله خواب یا نارکولپسی می‌شود فرد را دچار خواب سنگین روزانه می‌کند
- اختلال خواب ریتم شبانه‌روزی: مشکلات در زنجیره خواب و بیداری. این اختلال به فرد اجازه نمی‌دهد در زمان مناسب بخوابد و یا بیدار شود
- خواب پریشی: نشان دادن رفتارهای غیرعادی در خواب مانند راه رفتن یا حرف زدن.
احساس خستگی در طول روز ممکن است نشانی از اختلال خواب باشد. اما به صورت کلی، مشکل اصلی که اختلال خواب برای فرد ایجاد می‌کند، کمبود خواب یا به اندازه کافی نخوابیدن است. بسیار مهم است که فرد بتواند به اندازه کافی در شب بخوابد.
البته میزان خواب مورد نیاز شما به عوامل زیادی مانند سن، سبک زندگی، سلامت و مسائل روانی ، ارتباط دارد.
عموماً افراد بزرگ‌سالی به زمانی حدود ۷ الی ۸ ساعت برای خوابیدن نیاز دارند.
چه چیزی سبب ایجاد اختلال خواب می‌شود
دلایل مختلفی برای اختلالات مختلف وجود دارد:
- شرایطی مانند مشکلات قلبی، مشکلات ریوی، اختلالات عصبی و درد
- اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب
- دارو
- ژنتیک
همچنین عواملی نیز وجود دارد که می‌تواند در ایجاد اختلال خواب موثر باشد:
- کافئین یا الکل
- یک برنامه روزانه غیرعادی مانند کار کردن در شیفت شب
- بالا رفتن سن، با بالا رفتن سن افراد کمتر می‌خوابند و خواب آن‌ها کمتر عمیق می‌شود و ممکن است به راحتی از خواب بپرند
نشانگان اختلال خواب چیست
نشانگان اختلال خواب برای هر اختلال متفاوت است. اما به صورت کلی می‌توانیم مشکلات زیر را برای اختلالات خواب عنوان کنیم:
- هر شب حدود ۳۰ دقیقه زمان می‌برد تا شما به خواب بروید
- شما دائماً در طول شب برای چندین بار از خواب می‌پرید و به سختی می‌توانید دوباره بخوابید، یا صبح خیلی زود بیدار می‌شوید
- اغلب در طول روز احساس خواب‌آلودگی می‌کنید، یا ممکن است پرت بزنید و حتی زمان‌های نامناسبی در طول روز بخوابید
- همسر می‌گوید وقتی که خواب هستید بلند خر و پوف می‌کنید یا به سختی نفس می‌کشید و یا صدای خفگی در می‌آورید
- شما حس گزگز، مورمور، سوزش و درد را روی دست و پای خود دارید و دائماً این گرایش وجود دارد که آن‌ها را تکان دهید
- همسر شما متوجه می‌شود که دست و پای شما در هنگام خواب به صورت ناگهانی تکان می‌خورد
- شما تجربیات واضح و رویا گونه‌ای در هنگام خوابید دارید
- دچار اپیزودهای ضعف ناگهانی در ماهیچه‌های خود در هنگام خشم، ترس و یا خندیدن می‌شوید
- احساس می‌کنید که وقتی از خواب بیدار می‌شوید نمی‌توانید تکان بخورید
اختلال خواب چگونه ارزیابی می‌شود
یک متخصص سلامت روان یا پزشک می‌تواند اختلال خواب را به کمک آزمون یا آزمایشات پزشکی تشخیص دهد.
متخصصین برای ارزیابی از اطلاعات زیر استفاده می‌کنند:
- تغییرات امواج مغزی
- حرکات چشمی
- تنفس
- فشارخون
- ضربان قلب و فعالیت‌های الکتریکی در قلب و عضلات دیگر
خوشبختانه در سال‌های گذشته روش‌های نوینی برای درمان اختلال خواب ایجاد شده است.
بخش مهمی از درمان به موارد پزشکی مربوط می‌شود که متخصصان می‌توانند به بیماران کمک کنند تا راحت‌تر بخوابند. اما بخش عمده از مسائل خواب مربوط می‌شود به مشکلات و چالش‌های روانی.
همان طور که در بالا به آن اشاره شد، اختلالات اضطرابی و افسردگی دو مشکل جدی برای راحت خوابیدن هستند که با درمان آن‌ها، وضعیت خواب فرد به حالت عادی خود بازمی‌گردد.
